بتن آماده مانند سایر مصالح ساختمانی، آهن، ابزارهای اندازهگیری و… دارای روشهایی برای تست مقاومت است. برای ارزیابی مقاومت بتن، «بهترین» تست بستگی به این دارد که در چه مرحلهای هستیم. آیا در حین ساخت، بعد از اجرا، یا هنگام بهرهبرداری میباشیم و مهمترین نکته آن است چه نوع مقاومتی مدنظر ما برای انجام دادن این تست است. مقاومت فشاری، کششی، خمشی و…
به طور کلی، رایجترین و معتبرترین روش برای تعیین مقاومت فشاری بتن ـ که معمولاً معیار اصلی کیفیت است ـ آزمایش فشاری نمونههای مکعبی یا استوانهای در آزمایشگاه است.
۱. آزمایش فشاری (Compressive Strength Test) — بهترین و مرجع اصلی
روش: نمونههای مکعبی (۱۵×۱۵×۱۵ سانتیمتر) یا استوانهای (قطر ۱۵ و ارتفاع ۳۰ سانتیمتر) که در قالب استاندارد ساخته و عملآوری شدهاند، در سن مشخص (معمولاً ۷ و ۲۸ روز) تحت فشار قرار میگیرند تا شکست.
مزایا: دقیق، استاندارد، پذیرفتهشده در تمام آییننامهها.
معایب: مخرب، نیازمند نمونهگیری و عملآوری.
۲. آزمایشهای غیرمخرب (برای کنترل کیفیت در محل)
اگر بخواهیم سازه را بدون آسیب جدی بررسی کنیم:
چکش اشمیت (Schmidt Hammer): سنجش سختی سطحی و تخمین مقاومت.
اولتراسونیک (UPV): اندازهگیری سرعت عبور پالس و بررسی یکنواختی و ترکها.
ترکیبی از UPV و چکش اشمیت: دقت تخمین را بالا میبرد.
۳. روش کرگیری (Core Test) — برای ارزیابی سازه موجود بسیار مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش نمونه استوانهای از بتن سازه با دستگاه کرگیری بریده و آزمایش فشاری میشود. در این روش، دقت بالا دارد چون مقاومت واقعی بتن سخت شده در سازه را به درستی نمایش میدهد.
جمعبندی:
برای پروژههای جدید: تست فشاری نمونههای استاندارد در سن ۲۸ روز → دقیقترین معیار مقاومت.
برای سازه موجود: کرگیری و آزمایش فشاری (در صورت امکان) یا ترکیب روشهای غیرمخرب.