حتما و تا به حال اصطلاح عیار بتن در پروژه‌های ساختمانی را شنیده‌اید. عیار بتن یکی از پر استفاده‌ترین عبارت‌ها در فعالیت‌های مربوط به ساخت و ساز است. عیار یا گرید بتن مواد تشکیل دهنده بتن را مشخص کرده و مقادیر مصالح مورد نیاز برای هر پروژه ساخت و ساز را تعیین می‌کند.
در حقیقت تیر، ستون، فونداسیون، سقف و دیگر اجزای یک سازه هر کدام به مقدار مشخصی عیار بتن نیاز دارند. این عیار و تعیین مقادیر مواد تشکیل دهنده بتن از جهات مختلف اهمیت زیادی برای کارفرمایان و پیمانکاران دارد و روی استحکام و مقاومت کلی سازه تأثیرگذار است. به همین جهت در ادامه این مطلب به طور مفصل در این زمینه صحبت کرده و جدول مقادیر و مقاومت بتن را بررسی می‌کنیم.
عیار بتن چیست؟
مواد تشکیل دهنده بتن با نسبت مشخص و استانداری ترکیب می‌شوند و به همین دلیل هم ما با انواع رده‌های بتن سر و کار داریم.
عیار بتن در تعیین طرح اختلاط بتن کارایی دارد و مقادیر و اندازه‌های مواد تشکیل دهنده بتن از جمله سیمان را تعیین می‌کند. عیار یا گرید بتن به میزان سیمانی که در یک واحد از بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد، اشاره دارد. بنابراین وقتی می‌گوییم عیار بتنی ۴۵۰ است یعنی در هر یک متر مکعب از این بتن به میزان ۴۵۰ کیلوگرم سیمان وجود دارد. واحد عیار بتن را به صورت حرف انگلیسی (M) یا همان Mixture نشان می‌دهند. اما چرا این مفهوم و مقدار آن اهمیت زیادی دارد؟
اهمیت عیار بتن
سیمان یکی از اجزای مهم تشکیل دهنده بتن است. در حقیقت بتن از ترکیب سیمان با سایر مواد تشکیل دهنده از جمله آب، سنگدانه‌ها، شن و غیره تشکیل شده و نسبت ترکیب سیمان با این مواد تشکیل دهنده است که نوع بتن را مشخص می‌کند.
در طرح اختلاط بتن از مفهومی به نام عیار بتن استفاده می‌شود که در واقع به همین مقدار سیمان و استاندارد نسبت آن با سایر مواد تشکیل دهنده بتن اشاره دارد. از سوی دیگر اجرای هر جزء ساختمان اعم از تیر، ستون، سقف و … به یک مقاومت مشخص نیاز دارد و این مقاومت را بتن یا در اصل سیمان موجود در بتن تعیین می‌کند. از این رو تعیین مقدار عیار بتن مورد مصرف اهمیت زیادی در ساخت یک پروژه دارد. این عیار یا درجه استحکام یا مقاومت فشاری را نشان می‌دهد که در استحکام کلی سازه نقش دارد.
رابطه عیار بتن و مقاومت بتن
عیار بتن به صورت مستقیم با مقاومت بتن و در نهایت مقاومت کلی سازه رابطه دارد. به معنای دیگر هرچه گرید بتن یا عیار آن بالاتر باشد، به این معنی است که بتن از مقاومت فشاری بالاتری برخوردار است. از سوی دیگر بالا بودن عیار یک بتن به معنای بالا بودن میزان سیمان موجود در آن است، به همین جهت هم عیارهای مختلف بتن، کاربردهای گوناگونی داشته و در قسمت های مختلف ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای مثال، رده بتن C35 نشان دهنده بتنی با مقاومت ۲۸ روزه تحت آزمون‌های استوانه‌ای برابر ۳۵ نیوتون متر مربع است.
انتخاب عیار مناسب برای سازه بتنی
انتخاب عیار مناسب برای سازه بتنی از این جهت اهمیت دارد که هر جز سازه نیاز به مقاومت خاصی است. برای مثال تیر، سقف، ستون و دیگر اجزای ساختمان هرکدام نیاز به مقاومت فشاری خاصی برای استحکام خود و سازه دارند و از این جهت به بتنی با عیار مشخص نیاز دارند. از سوی دیگر هر عیار بتن طرح اختلاط بتن مخصوص به خود دارد، برای مثال بتن M20 طرح اختلاط ۱:۱.۵:۳ دارد که این اعداد به ترتیب نشان‌دهنده نسبت ماسه: شن: سیمان هستند.
فرمول محاسبه عیار بتن چیست؟
جهت محاسبه عیار بتن می‌توان از فرمول Fc=(w/10)-9 استفاده کرد. این فرمول مقدار سیمان و مقاومت را مشخص می‌کند. در این فرمول Fc مقاومت مشخصه بتن بر حسب مگا پاسکال و wعیار سیمان بر حسب کیلوگرم بر متر مکعب است. بنابراین اگر مقاومت مشخصه بتن برابر ۲۵ مگاپاسکال باشد، عیار سیمان حدودا ً برابر۳۵۰ کیلوگرم بر متر مکعب است. شما از طریق این فرمول و با داشتن نسبت آب به سیمان، می‌توانید مقدار شن و ماسه را نیز به دست آورید.